BPO – Chẩn đoán hình ảnh được xếp vào những xét nghiệm y học quan trọng trong quá trình xét nghiệm bệnh lý để có phương pháp cứu chữa kịp thời và trở thành công nghệ kỹ thuật không thể thiếu đối với bất kỳ cơ sở y tế nào. Tại Trung tâm Y tế thị xã Phước Long, kỹ thuật này cũng được sử dụng hiệu quả.
Siêu âm đơn giản, chính xác
Năm 2020, Trung tâm Y tế thị xã Phước Long được trang bị máy siêu âm mới sản xuất tại Nhật Bản. Từ khi có máy mới, trung bình mỗi tháng có khoảng 1.000 bệnh nhân được bác sĩ chỉ định siêu âm tại đây. Nhờ đó, phát hiện sớm các bệnh liên quan đến ổ bụng, nhiều trường hợp được can thiệp kịp thời, hạn chế tình trạng bệnh nhân phải chuyển viện lên tuyến trên.
BSCK1 Lý Phước Vinh, Trưởng Khoa xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh của trung tâm cho biết: Siêu âm là một trong những kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh đơn giản nhưng chính xác, không gây tổn hại cho bệnh nhân, được ứng dụng rộng rãi từ năm 1960. Siêu âm sử dụng chùm sóng âm thanh có tần số rất cao mà tai người không nghe được gọi là sóng siêu âm. Sóng siêu âm được chiếu xuyên qua cơ thể và chụp lại những hình ảnh cơ quan nội tạng bên trong, sau đó thu nhận tại đầu dò và chuyển tín hiệu đến bộ phận xử lý. Cách thức này sẽ cho thấy những hình ảnh chi tiết của các bộ phận được chụp. Kỹ thuật siêu âm được dùng để kiểm tra các bộ phận như: tim, gan, túi mật, lách, tụy, thận, bàng quang, tuyến giáp, tử cung, buồng trứng, thai nhi… có thể giúp phát hiện các khối u, thay đổi ở cơ quan nội tạng và theo dõi sự phát triển của thai nhi. Khoa học công nghệ phát triển đã hỗ trợ bác sĩ trong việc khám cận lâm sàng. Đặc biệt, hình ảnh sắc nét phục vụ tốt trong việc chẩn đoán cho bệnh nhân.
Vai trò của thiết bị X-quang
X-quang là phương pháp thăm dò không chảy máu hữu ích, góp phần chẩn đoán thay đổi hình thái của các bệnh về xương khớp, tim, mạch… Đây là loại “vũ khí” thô sơ và lâu đời nhất mà kỹ thuật viên hình ảnh được trang bị. Mặc dù các thiết bị chẩn đoán hình ảnh y học sau này có nhiều điểm nổi bật nhưng X-quang vẫn còn rất nhiều giá trị trong chẩn đoán phát hiện bệnh.
Tại Khoa Xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh, Trung tâm Y tế thị xã Phước Long mỗi tháng phải chụp cho khoảng 500 bệnh nhân. Các bệnh nhân đến khám hầu hết là người dân địa phương. Do vậy, việc khám, chụp chiếu, điều trị kịp thời giúp bệnh nhân không phải chuyển viện tuyến trên, đỡ chi phí trong quá trình điều trị.
Các phòng chụp được che chắn bằng tường chì xung quanh để ngăn chặn tia X
Cùng với máy chụp X-quang, trung tâm còn được trang bị máy chụp cắt lớp CT Scanner (CT). Đây là thiết bị hình ảnh y học hiện đại được nâng cấp từ máy chụp X-quang. CT giúp chẩn đoán hình ảnh có rất nhiều thông tin giá trị trong các trường hợp phải nhập viện cấp cứu như chấn thương, đau bụng cấp… CT còn được xem như là ưu thế nhất để khảo sát bệnh lý thuộc lồng ngực, nhất là các tổn thương trong phổi vì các kỹ thuật khác, như siêu âm và MRI bị hạn chế khi gặp môi trường khí. “Máy CT phục vụ rất tốt trong trường hợp chấn thương sọ não. Hiện những trường hợp bị chấn thương sọ não khi chuyển vào viện đều được phát hiện sớm để can thiệp kịp thời. Những trường hợp nặng sẽ có hướng xử lý phù hợp” – BSCK1 Lý Phước Vinh cho biết.
Bảo đảm an toàn bức xạ
Bên cạnh nhiều lợi ích thì việc sử dụng các thiết bị chẩn đoán hình ảnh cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro dẫn đến sự cố bức xạ gây nguy hiểm tới cộng đồng. Bởi bức xạ không chỉ ảnh hưởng đến chính cán bộ, nhân viên trong đơn vị mà còn ảnh hưởng tới cả người dân khi đến khám, chữa bệnh do tia X có khả năng gây ion hóa hoặc có phản ứng trên cơ thể. Nếu chụp X-quang, CT không được tiến hành trong điều kiện an toàn, phòng chụp, thiết bị chụp không đạt tiêu chuẩn an toàn, hoặc đội ngũ nhân viên kỹ thuật không được trang bị đầy đủ kiến thức sẽ gây nguy hiểm cho người bệnh. Ngoài ra, bệnh nhân có thể bị nhiễm xạ do thời gian chụp, số lần chụp hoặc điều chỉnh thông số chụp không đúng quy định.
Để hạn chế rủi ro do bức xạ, trung tâm đã xây dựng quy trình làm việc khi sử dụng các thiết bị chụp X-quang, CT và trang bị đầy đủ thiết bị đo suất liều bức xạ. Định kỳ hằng năm, trung tâm mời cơ quan chức năng thực hiện việc kiểm định đối với các thiết bị này. Cán bộ, nhân viên sử dụng thiết bị bức xạ đều được tập huấn thường xuyên. Các phòng chụp được che chắn bằng tường chì, xung quanh có biển báo cho bệnh nhân biết những khu vực có tia X để tránh không tới gần và trang bị thiết bị bảo hộ cần thiết cho bệnh nhân, kỹ thuật viên khi làm nhiệm vụ.
Kỹ thuật viên trưởng Khoa xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh (Trung tâm Y tế thị xã Phước Long) La Ngọc Minh Khôi cho biết: Để đảm bảo an toàn cho bệnh nhân khi được bác sĩ chỉ định chụp X-quang hoặc CT thì kỹ thuật viên trong ca trực sắp xếp bệnh nhân ngồi đúng vị trí tránh các cửa phòng có tia X phát ra. Nếu bệnh nhân đang mang thai thì cần cân nhắc kỹ và phải mang áo chì che chắn để đảm bảo chụp phim an toàn cho bệnh nhân và thai nhi. Hằng năm, Sở Khoa học và Công nghệ đều kiểm tra các phòng và máy móc. Trong quá trình làm việc, anh em luôn để ý đến bức xạ, kiểm tra thường xuyên cửa ra, vào và khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên trung tâm.
Bức xạ có những ứng dụng trong khoa học và đời sống, đặc biệt là lĩnh vực y học nhưng nó cũng có tác hại có thể gây ra hậu quả không mong muốn đối với bệnh nhân và người không phải là bệnh nhân. Do vậy, phải hiểu thật rõ, cả mặt lợi và mặt hại thì chúng ta mới sử dụng công cụ ấy thật tốt.
